اثر نسبت های مختلف سیلاژ ذرت به یونجه خشک بر بازده تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری هلشتاین در اوایل و اواسط شیردهی در فصل تابستان

چکیده در اکثرگاوداری های ایران، بخش علوفه ای جیره شامل سیلاژ ذرت و یونجه خشک می باشد. بنابراین تعیین سطح بهینه ی این دو منبع علوفه ای که به بهبود مصرف خوراک و تولید شیر کمک می نماید، یک راهنمای موثر و مهم تصمیم گیری در گاوداری های صنعتی است. به همین منظور هدف از این آزمایش بررسی اثر دو نسبت مختلف سیلاژ ذرت به یونجه خشک بر بازده تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری هلشتاین در اوایل و اواسط شیردهی در فصل تابستان بود. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تیمار در دو بهاربند مجزا و هر بهاربند دارای 60 گاو شیری انجام شد. گاوها در هر بهاربند از لحاظ میانگین تولیدشیر(5/0±5/47)، روزهای شیردهی(15±40) و شکم زایش(48/2) با هم برابر بودند. جیره های آزمایشی به طور تصادفی به گاوها اختصاص یافتند. نسبت کنسانتره به علوفه در هر دو جیره 60 به 40 بود. جیره آزمایشی اول شامل 50 درصد سیلاژ ذرت و 50 درصد یونجه خشک و جیره آزمایشی دوم دارای نسبت 75:25 از این دو علوفه بود. جیره ها از لحاظ سطح انرژی(7/1 مگاکالری بر کیلوگرم ماده خشک)، پروتئین(18 درصد)، الیاف شوینده خنثی(2/0±5/28 درصد) و کربوهیدرات های غیر الیافی (3/0±42 درصد) یکسان بوده و طی دو نوبت در روز(5 صبح و 5 عصر) به صورت کاملا مخلوط (tmr) تغذیه می شدند. گاوهای داخل هر بهاربند به صورت آزاد به آب و سنگ نمک دسترسی داشتند. مصرف ماده خشک در اوایل شیردهی در گاوهای مصرف کننده جیره حاوی 75 درصد سیلاژ ذرت، تمایل به معنی داری(06/0 =p) و در اواسط و کل دوره شیردهی مصرف ماده خشک در این تیمار به طور معنی داری بالاتر از جیره حاوی سیلاژ ذرت 50 درصد بود(05/0 >p). همچنین تولید شیر(01/0 >p) و شیر تصحیح شده بر اساس انرژی(05/0 =p) در تیمار حاوی 75% سیلاژ ذرت بالاتر از 50% سیلاژ بود، اما به دلیل بالاتر بودن درصد چربی شیر در گاوهای مصرف کننده جیره دارای 50 درصد سیلاژ ذرت(05/0 >p)، شیر تصحیح شده بر اساس 5/3 درصد چربی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت(05/0 p). درصد پروتئین شیر بین تیمارها یکسان، اما مقدار آن در اواسط شیردهی(05/0 >p) و در کل دوره آزمایشی(07/0 =p) در جیره حاوی 75 درصد سیلاژ ذرت بالاتر بود. امتیاز وضعیت بدنی و نیز تغییرات آن در طول آزمایش تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت؛ به طوری که گاوهای مصرف کننده جیره حاوی 75 درصد سیلاژ ذرت دارای امتیاز وضعیت بدنی بالاتری بودند(01/0 >p) و در اوایل شیردهی امتیاز وضعیت بدنی کمتری از دست دادند(05/0 >p). در رابطه با قابلیت هضم مواد مغذی بین جیره ها، نتایج نشان داد که جیره حاوی 75 درصد سیلاژ ذرت در اوایل شیردهی، قابلیت هضم بالاتری نسبت به جیره حاوی 50 درصد سیلاژ ذرت داشت(05/0 >p). بازده خوراک (شیر تصحیح شده برای انرژی بر ماده خشک مصرفی) هم بین جیره های آزمایشی معنی دار و در جیره 75 درصد سیلاژ ذرت بالاتر بود(05/0 =p). در بین فراسنجه های خونی، تنها نیتروژن اوره خون تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. به طوری که در اوایل شیردهی و نیز در کل دوره شیردهی در جیره حاوی 50 درصد سیلاژ ذرت بالاتر بود(05/0 >p)، اما در اواسط شیردهی تحت تاثیر قرار نگرفت(05/0 <p). در این پژوهش فراسنجه های تولیدمثلی با آن که از نظر عددی در تیمار حاوی 75% سیلاژ ذرت، بالاتر بود اما از لحاظ آماری تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت. در پایان نتایج این آزمایش نشان داد که با افزایش سهم سیلاژ ذرت از 50% به 75% بخش علوفه ای در جیره گاوهای شیری، بدون تاثیر در فراسنجه های تولیدمثلی، می تواند موجب بهبود عملکرد تولیدی در گاوهای هلشتاین شود. واژه های کلیدی: گاو شیری، سیلاژ ذرت، یونجه خشک، عملکرد، تولیدمثل